Rok liturgiczny

W ciągu jednego roku, Kościół wspomina całe misterium zbawcze Chrystusa - od momentu Wcielenia przez Zesłanie Ducha Świętego, aż po oczekiwanie na ponowne przyjście Chrystusa na końcu czasów. Rok liturgiczny rozpoczyna się zawsze od I Nieszporów I Niedzieli Adwentu, która przypada między 27 listopada a 3 grudnia. Cały rok liturgiczny składa się z następujących okresów:

Okres Adwentu;
Okres Bożego Narodzenia
Okres zwykły (I cześć)
Okres Wielkiego Postu
Okres Wielkanocny
Okres zwykły (II część)

Cykle czytań liturgicznych

W ciągu roku liturgicznego w trakcie liturgii czyta się teksty ze Starego, jak i Nowego Testamentu. Ze względu na ich obfitość, niedziele, uroczystości i święta są oparte na cyklu trzyletnim, oznaczanym literami A, B i C (np. rok liturgiczny 2007/2008 był rokiem A, rok 2008/2009 jest rokiem B, rok 2009/2010 - C, 2010/2011 - ponownie A itd.).

Natomiast w dni powszednie Okresu Zwykłego używa się czytań z jednego z dwóch cykli: roku I lub roku II. Cyklu roku I używa się w latach nieparzystych (np. 2007, 2009, 2011), cyklu roku II - w parzystych (2008, 2010, 2011).

Układ roku kościelnego (liturgicznego)

Rok Kościelny nie różni się od roku kalendarzowego ilością dni. Różni go filozofia przeżywania. Nowy rok kościelny, liturgiczny rozpoczyna się pierwszą niedzielą Adwentu (koniec listopada lub początek grudnia), a kończy się ostatnią niedzielą uroczystości Chrystusa Króla. Ma on własną strukturę, podziały i święta. Opiera się on na zwartej organizacji dni i tygodni. Tworzy on cykl powtarzający się niemal identycznie.

Dzień liturgiczny

Każdy dzień roku liturgicznego jest uświęcony przez liturgiczne czynności wiernych, zwłaszcza przez Ofiarę Eucharystyczną i Liturgię godzin. Dzień liturgiczny trwa od północy do północy. Ważne jest wiedzieć, że obchód niedzieli i uroczystości rozpoczyna się wieczorem dnia poprzedniego.

Dni powszednie

Dni tygodnia następujące po niedzieli nazywa się dniami powszednimi i obchodzi się je w różny sposób, zależnie od stopnia ich ważności:

Środa Popielcowa i dni Wielkiego Tygodnia od Wielkiego Poniedziałku do Wielkiego Czwartku włącznie mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi dniami liturgicznymi
dni powszednie Adwentu od dnia 17 do dnia 24 grudnia włącznie i wszystkie dni powszednie Wielkiego Postu mają pierwszeństwo przed wspomnieniami obowiązkowymi
inne dni powszednie ustępują uroczystościom i świętom

Niedziela

Niedziela to cotygodniowe święto upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa, a także dzieło stworzenia i zesłanie Ducha Świętego. Jest ona najstarszym i pierwszym dniem świątecznym.

Od czasów apostolskich jest ona świętowana jako pamiątka Zmartwychwstania Jezusa. W Biblii jest zwana pierwszym dniem tygodnia (Mt 28,1; Mk 16,2.9; Łk 24,1); w tym dniu Chrystus zmartwychwstał, ukazał się uczniom, spożył z nimi posiłek w Emaus i zesłał Ducha Świętego. W pierwszych wiekach bardzo często też mówiono o niej, że jest ósmym dniem tygodnia .

Polska nazwa dnia - niedziela pochodzi od staropolskiego i słowiańskiego czasownika "dzielać" czyli pracować. Zwrot "nie dzielaj" oznaczał "nie pracuj", co wskazuje iż jest to dzień odpoczynku.

Praktykowane przez pierwszych chrześcijan świętowanie niedzieli stanowiło ich znak rozpoznawczy W niedzielę wszyscy ochrzczeni zbierali się na łamaniu chleba i wspólnej modlitwie (Eucharystia). Udział w Eucharystii, w pierwszych wiekach spontaniczny, stał się jako centrum życia chrześcijańskiego "obowiązkiem niedzielnym", który w XIII w. uzyskał kształt przykazania kościelnego.
Uczestnictwo w niedzielnej mszy stanowi też świadectwo przynależności do wspólnoty Kościoła oraz wiary w świętość Boga i nadzieję zbawienia.

Skoro więc wybieramy się do Kościoła w niedzielę, po co tam właściwie idziemy. Eucharystia niedziela pozwala nam szczególnie przeżywać niedzielę jako pamiątkę zmartwychwstania Jezusa. Jest to miejsce, w którym Jezus chce do nas mówić i chce nam coś powiedzieć. Poprzez czytane Słowo Boże oraz poprzez spotkanie z Nim w eucharystii. Jest to też czas gdy my chcemy mówić do Niego. Kościół modli się w czasie mszy świętej modlitwą wiernych i my w sercu zanośmy nasze osobiste intencje, które nas nurtują. Eucharystia jest też czasem, gdzie Jezus chce nam coś dać. I daje nam wiele bo samego siebie. Starajmy się więc być w stanie łaski uświęcającej, by móc wyjść na to spotkanie i przyjąć Jego dar. My też przychodzimy żeby dawać, żeby oddać swoje sprawy, kłopoty a przede wszystkim swoje życie, które jest przecież najbezpieczniejsze w Jego rękach.

Ze względu na swoje szczególne znaczenie niedziela ustępuje tylko uroczystościom oraz świętom Pańskim.

Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego mają pierwszeństwo przed wszystkimi świętami Pańskimi i wszystkimi uroczystościami. Uroczystości wypadające na te niedziele przenosi się na poniedziałek, chyba że zbieżność zachodzi w Niedzielę Palmową albo w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego.
Na niedzielę zasadniczo nie wyznacza się na stałe innego obchodu. Wyjątki od tego to:

w niedzielę w czasie oktawy Narodzenia Pańskiego obchodzi się święto Świętej Rodziny;
w niedzielę po dniu 6 stycznia obchodzi się święto Chrztu Pańskiego;
w niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego obchodzi się uroczystość Najświętszej Trójcy;
w ostatnią niedzielę zwykłą obchodzi się uroczystość Jezusa Chrystusa, króla Wszechświata.
tam gdzie uroczystość Objawienia Pańskiego, Wniebowstąpienia i Najśw. Ciała i Krwi Chrystusa nie obchodzi się jako święto nakazane, należy je wyznaczyć na niedzielę, która stanie się ich własnym terminem, w następujący sposób:

Objawienie Pańskie na niedzielę wypadającą między 2 a 8 stycznia;
Wniebowstąpienie na 7 niedzielę Okresu Wielkanocnego;
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa na niedzielę po Najświętszej Trójcy.

Uroczystości, święta i wspomnienia

Obchody liturgiczne, w zależności od rangi, jaką im nadaje Kościół, dzielą się na:

uroczystości,
święta i
wspomnienia.

Uroczystości zalicza się do dni głównych. Ich obchód rozpoczyna się w dniu poprzednim od pierwszych Nieszporów. Niektóre uroczystości rozpoczynają się Mszą wigilijną. Odprawiana jest ona wieczorem w dniu poprzedzającym uroczystość. Obchód największych uroczystości: Zmartwychwstania i Narodzenia Pańskiego trwa przez osiem dni. Dlatego, noszą one nazwę „oktawy”.

Święta obchodzi się w granicach dnia naturalnego. Przeto nie mają one pierwszych Nieszporów, chyba że wypadają w niedziele zwykłe albo w niedziele okresu Narodzenia Pańskiego.

Wspomnienia dzielą się na obowiązkowe i dowolne.
Wspomnienia obowiązkowe, które wypadają na dni Wielkiego Postu, można obchodzić tylko jako wspomnienia dowolne. Jeżeli w jednym dniu wpisano w kalendarzu kilka wspomnień dowolnych, można obchodzić tylko jedno z nich, a inne się opuszcza.

Święta nakazane to te dni, w które każdy wierzący, oprócz niedziel, są zobowiązany do uczestniczenia we Mszy świętej oraz do powstrzymania się od prac niekoniecznych.

Dla Polski dniami świątecznymi nakazanymi są następujące uroczystości:

Wszystkie niedziele
Świętej Bożej Rodzicielki Maryi - 1 stycznia (Nowy Rok)
Objawienie Pańskie (Trzech Króli) - 6 stycznia
Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało) - czwartek po Uroczystości Trójcy Przenajświętszej (60 dni po Wielkanocy)
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (Matki Boskiej Zielnej) - 15 sierpnia
Wszystkich Świętych- 1 listopada
Boże Narodzenie- 25 grudnia
Nakazowi uczestniczenia we Mszy św. czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim (nie tylko rzymskim), bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego (kan. 1248 KPK).

Dekretem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 4 marca 2003 roku zniesione zostały jako święta nakazane:

Św. Józefa - 19 marca
Świętych Apostołów Piotra i Pawła - 29 czerwca
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny- 8 grudnia

Jednocześnie Kościół zachęca jednak wiernych do udziału we Mszy św. w te uroczystości.

Ponadto tradycja zaleca uczestniczyć we Mszy św. w święta patronalne:

patronów Ojczyzny:
- Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski- 3 maja
- św. Wojciecha, biskupa i męczennika - 23 kwietnia
- św. Stanisława, biskupa i męczennika - 8 maja
- św. Andrzeja Boboli kapłana i męczennika - 16 maja
- św. Stanisława Kostki, zakonnika i wyznawcy - 18 września
patrona diecezji - w diecezji Łomżyńskiej Św. Brunona z Kwerfurtu – 12 lipca
patrona parafii (odpust)
- św. Antoniego Padewskiego – 13 czerwca
- Święto M.B. Anielskiej (Porcjunkuli) - 2 sierpnia
- św. Franciszka z Asyżu – 4 października

Adwent

Adwent to czas radosnego oczekiwania na przyjście Jezusa. Słowo adwent pochodzi z języka łacińskiego "adventus", i oznacza przyjście. Dla starożytnych rzymian słowo to, oznaczało oficjalny przyjazd cezara. Dla chrześcijan to radosny czas przygotowania na przyjście Chrystusa.

Adwent rozpoczyna się pierwszymi Nieszporami pierwszej Niedzieli po uroczystości Chrystusa Króla, czyli między 29 listopada a 3 grudnia. i trwa do pierwszych Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego 25 grudnia (kończy się więc wieczorem 24 grudnia). Trwa od 23 do 28 dni i obejmuje 4 kolejne niedziele. Pierwsza niedziela Adwentu zawsze rozpoczyna nowy rok liturgiczny w Kościele.

W okresie adwentu kolor szat jest fioletowy

Dzieli się na dwie odrębne części:

pierwsza część - dni do 16 grudnia włącznie - wspominając pierwsze przyjście Chrystusa kierujemy nasze myśli i serca ku radosnemu oczekiwaniu Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów. Dni powszednie w tym okresie przyjmują wszystkie obchody wyższe rangą (tzn. wspomnienia dowolne, obowiązkowe, święta i uroczystości);
druga część - dni od 17 do 24 grudnia włącznie - czas bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego; w tym okresie w dni powszednie można obchodzić jedynie święta i uroczystości.
Niedziele Adwentu mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi obchodami liturgicznymi, nawet tymi w randze uroczystości. Pierwsza Niedziela Adwentu przypomina nam o obietnicy powtórnego przyjścia Jezusa, druga i trzecia mówią o postaci św. Jana Chrzciciela. Ostatnia, IV Niedziela Adwentu skupia naszą uwagę na osobie Matki Bożej.
W czasie Adwentu przypada zawsze jedna uroczystość - 8 grudnia obchodzimy uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Boże Narodzenie

Boże Narodzenie to najważniejsze, zaraz po Wielkanocy, święto w roku. Jednak przez kilkaset lat po narodzeniu Jezusa święta Bożego Narodzenia nie były znane. Chrześcijanie świętowali najpierw fakt, że Jezus zmartwychwstał i żyje, a dopiero od IV w. zaczęli świętować także Boże Narodzenie. Wtedy też z polecenia cesarzowej Heleny wzniesiono w Betlejem, w miejscu gdzie narodził się Jezus bazylikę Narodzenia Pańskiego. Z czasem powstał zwyczaj budowania stajenki, by upamiętnić fakt, że Jezus narodził się w stajni, powstała msza zwana pasterką by upamiętnić nocną wizytę pasterzy w noc Bożego Narodzenia.

Okres Narodzenia Pańskiego - zaczyna się on od pierwszych Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego (wieczorem 24 grudnia) i trwa do niedzieli Chrztu Pańskiego, tj. niedzieli po Objawieniu Pańskim (Święto Trzech Króli - 6-go stycznia).

W okresie Bożego Narodzenia kolor szat jest biały.

Uroczystość Narodzenia Pańskiego ma własną oktawę - jest jakby "przedłużona" na 8 kolejnych dni (do dnia 1 stycznia włącznie):

26 grudnia przypada święto św. Szczepana, pierwszego męczennika
27 grudnia obchodzi się święto św. Jana, Apostoła i Ewangelisty
28 grudnia obchodzi się święto świętych Młodzianków
29-31 grudnia są dniami oktawy Narodzenia Pańskiego
w niedzielę przypadającą w oktawie Narodzenia Pańskiego obchodzi się święto Świętej Rodziny: Jezusa, Maryi i Józefa
1 stycznia, w ostatnim dniu oktawy, przypada uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi.

Dnia 6-go stycznia obchodzi się uroczystość Objawienia Pańskiego (Święto Trzech Króli). Niedziela po tym święcie to święto Chrztu Pańskiego, które kończy okres Narodzenia Pańskiego.

Ze względy na tradycje Kolendy śpiewa się do 2 lutego.

Okres zwykły ( pierwsza część)

Pierwsza część okresu zwykłego - jej długość zależy od tego kiedy w danym roku przypada Wielkanoc. Trwa ona od 6 do 9 tygodni. Zaczyna się od niedzieli Chrztu Pańskiego, a trwa do wtorku przed środą Popielcową.

W okresie zwykłym kolor szat jest zielony.

W tym czasie okresu zwykłego przypadają następujące święta i uroczystości:

25 stycznia - nawrócenie św. Pawła,
2 lutego - święto Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej)

Wielki Post

Wielki Post trwa 40 dni i rozpoczyna się zawsze w Środę Popielcową. Jej data zależy od daty uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego. W Środę Popielcową kapłani na znak pokuty i umartwienia posypują nasze głowy popiołem. Do dobrego przeżycia tego czasu pomagają nam modlitwa, post i jałmużna. W niedziele Wielkiego Postu odprawiane są Gorzkie Żale, a w piątki - nabożeństwa Drogi Krzyżowej. W tym okresie w liturgii nie odmawia się hymnu "Chwała na wysokości Bogu", "Ciebie, Boże, chwalimy" oraz aklamacji "Alleluja".

W okresie Wielkiego Postu kolor szat jest fioletowy

Wspomnienia obowiązkowe, przypadające w czasie Wielkiego Postu, można obchodzić jedynie jako wspomnienia dowolne. W tym czasie obchodzimy:

4 marca - święto św. Kazimierza, królewicza
19 marca - uroczystość św. Józefa, Oblubieńca N M P
25 marca - uroczystość Zwiastowania Pańskiego

Do okresu Wielkiego Postu nie wlicza się sześciu niedziel, będących - jak w ciągu całego roku - bardziej radosnymi wspomnieniami Zmartwychwstania.
Ostatnia niedziela Wielkiego Postu jest nazywana Niedzielą Męki Pańskiej (niedzielą Palmowa). Rozpoczyna ona okres Wielkiego Tygodnia - czasu bezpośrednio poprzedzającego Święte Triduum Paschalne - święta wielkanocne. Wielki Post kończy się w Wielki Czwartek przed sprawowaną wieczorem Mszą Wieczerzy Pańskiej.

ŚWIĘTE TRIDUUM PASCHALNE

Święte Triduum Paschalne Męki i Zmartwychwstania Chrystusa jest szczytem roku liturgicznego.

„Pascha” - oznacza przejście. Pascha jest głównym świętem Izraelitów, pamiątką przejścia z niewoli egipskiej przez Morze Czerwone do Ziemi Obiecanej. Pascha Chrystusa oznacza Jego przejście ze śmierci do życia, z tego świata do Ojca. Pascha wyznawców Chrystusa dokonuje się przez sakramenty, w których przechodzimy ze śmierci grzechu do nowego życia.

Te trzy dni stanowią jedno święto. W liturgii uobecnia się tajemnica męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. W jedności Triduum Paschalnego kryje się sedno chrześcijańskiego przesłania: życie rodzi się ze śmierci. Celebrując zbawcze wydarzenia, stajemy się ich uczestnikami. Odkrywamy, że stało się to ze względu na nas, dla naszego zbawienia. Dla chrześcijan nie ma nic ważniejszego, nic bardziej godnego świętowania. Jak niedziela zajmuje główne miejsce w tygodniu, tak Triduum Paschalne stanowi szczyt roku liturgicznego.

Triduum Paschalne - rozpoczyna się od Mszy Wieczerzy Pańskiej, sprawowanej wieczorem w Wielki Czwartek, ma swoje centrum w najbardziej uroczystej z liturgii - liturgii Wigilii Paschalnej w Wielką Noc, a kończy II Nieszporami uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego.

Te trzy dni stanowią jeden wspólny obchód liturgiczny; żadna z liturgii tych dni nie kończy się błogosławieństwem czy rozesłaniem. Kościół w sposób szczególny trwa w tym czasie przy Chrystusie, kontemplując tajemnicę Jego męki, śmierci i zwycięskiego powstania z martwych.
Święta wielkanocne zaczynają się wieczorem w Wielki Czwartek.

Tridum Paschalne:

Wielki Czwartek - ustanowienie Eucharystii i sakramentu Kapłaństwa,
Wielki Piątek - męka i śmierć Chrystusa,
Wielka Sobota - Wigilia Paschalna.

Okres Wielkanocny

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest najważniejszym świętem Kościoła. obchodem ruchomym Wyznacza się ją na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Stanowi ona I Niedzielę Wielkanocną.
Od niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego przez kolejnych 8 dni trwa oktawa uroczystości Zmartwychwstania. Jej ostatnim dniem jest II Niedziela Wielkanocna, czyli Miłosierdzia Bożego. Dni oktawy mają rangę uroczystości Pańskich.

W okresie Wielkanocnym kolor szat jest biały.

Okres Wielkanocny to 50 dni radości. Trwa on od niedzieli Zmartwychwstania do uroczystości Zesłania Ducha Świętego.

Zewnętrznymi oznakami przeżywanego okresu wielkanocnego są: krzyż z czerwoną stułą, paschał i figura Zmartwychwstałego, umieszczone przy ołtarzu. Symbole zmartwychwstania pozostają przy ołtarzu do uroczystości Zesłania Ducha Świętego.
Czterdziestego dnia po Zmartwychwstaniu Pańskim, zawsze w czwartek, obchodzi się uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. W Polsce od 2003 r. jest ona przeniesiona na następującą po tym czwartku niedzielę - a więc na VII Niedzielę Wielkanocną. Dni powszednie po tej uroczystości aż do następnej soboty włącznie stanowią czas przygotowania i oczekiwania na Zesłanie Ducha Świętego - Pięćdziesiątnicę. Ta uroczystość kończy Okres Wielkanocny.

W ciągu tych 50 dni radości przypada wiele ważnych świąt i uroczystości:

II Niedziela Wielkanocna - święto Miłosierdzia Bożego
23 kwietnia - uroczystość św. Wojciecha, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski
25 kwietnia - święto św. Marka, Ewangelisty
29 kwietnia - święto św. Katarzyny Sieneńskiej, dziewicy i doktora Kościoła, patronki Europy
3 maja - uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, głównej Patronki Polski
6 maja - święto świętych Apostołów Filipa i Jakuba
8 maja - uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski
14 maja - święto św. Macieja, Apostoła
16 maja - święto św. Andrzeja Boboli, kapłana i męczennika, patrona Polski
31 maja - święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.
50 dni po Wielkanocy - Uroczystość Zesłania Ducha Świętego.

Okres Zwykły (druga część)

Oprócz okresów mających własny charakter w roku liturgicznym pozostaje 33 lub 34 tygodnie. W tym czasie obchodzi się misterium Chrystusa w jego pełni, zwłaszcza w niedziele.

Okres Zwykły składa się z dwóch części: pierwsza rozpoczyna się w poniedziałek po święcie Chrztu Pańskiego i trwa do wtorku przed Środą Popielcową (obejmuje około 4-9 tygodni). Powtórnie Okres Zwykły zaczyna się w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego i kończy przed I Nieszporami I Niedzieli Adwentu. W ostatnią niedzielę roku liturgicznego obchodzi się uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata.

W Okresie Zwykłym obchodzi się m.in. następujące święta i uroczystości:

25 stycznia - święto Nawrócenia św. Pawła, Apostoła
2 lutego - święto Ofiarowania Pańskiego
14 lutego - święto świętych Cyryla, mnicha, i Metodego, biskupa, patronów Europy
22 lutego - święto Katedry św. Piotra, Apostoła
poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego - święto Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła
niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego - uroczystość Najświętszej Trójcy
czwartek po uroczystości Najświętszej Trójcy - uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
piątek po drugiej niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego – uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa
24 czerwca - uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela
29 czerwca - uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła
3 lipca - święto św. Tomasza, Apostoła
11 lipca - święto św. Benedykta, opata, patrona Europy
23 lipca - święto św. Brygidy, zakonnicy, patronki Europy
25 lipca - święto św. Jakuba, Apostoła
6 sierpnia - święto Przemienienia Pańskiego
9 sierpnia - święto św. Teresy Benedykty od Krzyża, dziewicy i męczennicy, patronki Europy
10 sierpnia - święto św. Wawrzyńca, diakona i męczennika
15 sierpnia - uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
24 sierpnia - święto św. Bartłomieja, Apostoła
26 sierpnia - uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej
8 września - święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
14 września - święto Podwyższenia Krzyża Świętego
18 września - święto św. Stanisława Kostki, zakonnika, patrona Polski
21 września - święto św. Mateusza, Apostoła i Ewangelisty
29 września - święto świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała
18 października - święto św. Łukasza, Ewangelisty
28 października - święto świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
ostatnia niedziela października - uroczystość rocznicy poświęcenia własnego kościoła
1 listopada - Uroczystość Wszystkich Świętych
2 listopada - wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych
9 listopada - święto rocznicy poświęcenia Bazyliki Laterańskiej
30 listopada - święto św. Andrzeja, Apostoła

Święta nakazane

Kodeks Prawa Kanonicznego nakłada na wszystkich wierzących obowiązek uczestniczenia w najważniejsze uroczystości liturgiczne w ciągu roku we Mszy świętej. Do tzw. świąt nakazanych należą:

wszystkie niedziele w ciągu roku
1 stycznia - uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi
6 stycznia - uroczystość Objawienia Pańskiego
czwartek po uroczystości Najświętszej Trójcy - uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało)
15 sierpnia - uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
1 listopada - uroczystość Wszystkich Świętych
25 grudnia - uroczystość Narodzenia Pańskiego

Na terenie Polski zniesiony został obowiązek uczestniczenia we Mszy świętej w trzy kolejne uroczystości:

19 marca - uroczystość świętego Józefa
29 czerwca - uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła
8 grudnia - uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Zgodnie z kanonami 1247 i 1248 Kodeksu Prawa Kanonicznego, w święta nakazane wierni są zobowiązani uczestniczyć we Mszy świętej i powstrzymać się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego

Uroczystości i święta w ciągu roku liturgicznego

Uroczystości i Święta Maryjne

Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP (8 grudnia)
Obchód tej uroczystości wskazuje na tajemnice Maryi Pełnej Łaski, wolnej od zmazy grzechu pierworodnego i o jakiegokolwiek innego grzechu. W Niej Bóg daje nam wzór życia wolnego od zła, grzechu, o życie święte i niepokalane przed obliczem Boga. Jest to święto patronalne dziewcząt.

Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki (1 stycznia)
Uroczystość ta jest wyznaniem wiary w Boże macierzyństwo Maryi, a zarazem okazaniem ufności w Jej potęgę wstawiennictwa u Boga, W tym dniu, przez jej wstawiennictwo, modlimy się szczególnie o pokój na ziemi i w sercu każdego człowieka.

Uroczystość Królowej Polski (3 maja) NMP Częstochowskiej (22 sierpnia)
Uroczystości te wskazują na macierzyńską opiekę Maryi nad Kościołem w Polsce oraz na Jej wielką rolę w życiu narodu Polskiego. Uwidacznia się to w roli Jasnej Góry i cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Związanie to jest ze Ślubami Milenijnymi wzywającymi i zobowiązującymi wiernych do walki z wadami narodowymi i do szerzenia Królestwa Chrystusa.

Święto Matki Kościoła (dzień po zesłaniu Ducha Świętego)
Maryja współpracując z Chrystusem w dziele zbawienia stała się Matką nowego ludu Bożego, którym po macierzyńsku opiekuje się pomagając mu pokonać trudy życia pielgrzymiego w dojściu do domu Ojca. Święto to wskazuje też na królowanie Maryi razem z Chrystusem nad światem, ponieważ pokonała z nim zło i śmierć.

Uroczystość Wniebowzięcia NMP (15 sierpnia)
Uroczystość ta mówi o dopełnieniu się życia ziemskiego Maryi Panny, Matki Jezusa Chrystusa i o cudownym wzięciu do nieba z duszą i ciałem. Jest to szczególny znak całkowitego zwycięstwa nad śmiercią dzięki pełnemu uczestnictwu w zmartwychwstaniu Chrystusa, w którym i my będziemy mieli udział. Płynie stąd zobowiązanie do szacunku własnego ciała, które jako świątynia Boga będzie kiedyś na wieki, na wzór Maryi złączone z duszą w niebie.

Święto Narodzenia NMP (8 września)
Wspominając narodzenie Maryi, Kościół widzi w Niej swój wzór o powołania do Boga na podobieństwo Chrystusa. Jest to święto patronalne Matek.

Święto Matki Boskiej Różańcowej (7 października)
Treścią tego wspomnienia jest prawda o nieustannym wstawiennictwie Maryi w dziele zbawienia i Jej pomocy wobec wiernych, zwłaszcza tych, którzy rozważają życie Jezusa i Maryi w tajemnicach różańcowych.

Wspomnienie Niepokalanego Serca Maryi (pierwsza sobota miesiąca)
Wskazuje na tajemnice Niepokalanego Serca Maryi, które stało się szczególnym mieszkaniem Boga, a równocześnie przyjęła cały trud i cierpienie związane z podjęciem woli Bożej. Jest to wezwanie do naśladowania Maryi jako wzoru świętych i do oddawania Jej siebie w niewolę miłości, by z Jej pomocą realizować plan Boży

Uroczystości i Święta Świętych Pańskich

Święto nawrócenia św. Pawła Apostoła (25 stycznia)
Wspomnienie nawrócenia Apostoła narodów: z zaciętego prześmiewcy Kościoła stał się wielkim Jego budowniczym. Poniósł śmierć męczeńską w Rzymie w 67 roku.

Święto świętych Cyryla, mnicha i Metodego, biskupa, (13 lutego)
Święci bracia, współpatroni Europy, żyjący w IX wieku, wielcy apostołowie Słowian, twórcy alfabetu słowiańskiego - głagolica.

Uroczystość św. Józefa oblubieńca NMP (19 lutego)
Mąż sprawiedliwy wybrany przez Boga za małżonka Maryi i za opiekuna i żywiciela Jezusa Chrystusa. Patron ojców i mężczyzn.

Uroczystość św. Wojciecha, biskupa i męczennika (23 kwietnia)
Biskup Pragi, misjonarz na ziemiach polskich, poniósł męczeńską śmierć w okolicach Gdańska w czasie nawracania na chrześcijaństwo pogańskich Prusów 23 kwietnia 997 roku. , główny Patron Polski.

Święto św. Marka Ewangelisty (25 kwietnia)
Wg. tradycji w domu jego matki w Jerozolimie Chrystus spożył Ostatnią Wieczerzę. Św. Marek był świadkiem pojmania Jezusa w Ogrójcu, towarzyszył w wyprawach misyjnych św. Pawłowi, a następnie św. Piotrowi. Jest autorem Ewangelii. W tym dniu modlimy sie szczególnie o dobre urodzaje.

Wspomnienie św. Józefa robotnika (1 maja)
Przypomina o zawodzie Świętego Opiekuna Chrystusa, który swoją pracą utrzymywał Świętą Rodzinę. Jest patronem wszystkich ludzi pracy.

Święto św. Floriana, męczennika (4maja)
Patron strażaków, oraz patron miasta Krakowa. Żył w III/IV wieku. Został umęczony za wiarę.

Święto św. Apostołów Filipa i Jakuba (6 czerwca)
Wierni Apostołowie Jezusa, świadkowie Jego życia, nauki, cudów, śmierci i zmartwychwstania. Jakub jest autorem listu apostolskiego. Ponieśli śmierć męczeńską za wiarę. Św. Filip jest patronem pilśniarzy i czapników, a św. Jakub, foluszników.

Uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika (8 czerwca)
Główny patron Polski i Archidiecezji krakowskiej. Żył w XI wieku, był biskupem krakowskim. Gorliwy pasterz i obrońca pokrzywdzonych. Zginął z rąk króla Bolesława Śmiałego w obronie ładu.

Uroczystość narodzenia św. Jana Chrzciciela (24 czerwca)
Uroczyste wspomnienie narodzenie świętego Poprzednika Zbawiciela, który przygotował Izraela na jego przyjście.

Uroczystość św. Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca)
Wspomnienie męczeństwa tych Apostołów wskazuje szczególnie na apostolski charakter Kościoła, a także na znaczenie Biskupa Rzymu dla całego Kościoła powszechnego.

Wspomnienie bł. Teresy Ledóchowskiej, dziewicy (6 lipca)
Jest patronką zaangażowania w rozwój misji katolickich i wielkiej miłości skrzywdzonych, szczególnie ludów Afryki.

Święto św. Benedykta, opata (11 lipca)
Główny patron Europy. Wielki organizator życia zakonnego w Kościele. Przez swoją działalność przyczynił się do uratowania kultury starożytnej i do rozwoju cywilizacji chrześcijańskiej. Ora et labora.

Wspomnienie św. Jadwigi, królowej (17 lipca)
Wielka królowa narodów Polski i Litwy, krzewicielka wiary Chrystusowej, wielka jałmużniczka ubogich, krzewicielka pokoju.

Święto św. Jakuba Apostoła (25 lipca)
Jako pierwszy spośród Apostołów oddał życie za Chrystusa. Bardzo czczony, szczególnie w Compostelli (Hiszpania) jest to jedno z największych miejsc pielgrzymkowych w Europie.

Wspomnienie świętych Joachima i Anny (26 lipca)
Wybrani przez Boga na rodziców Matki Zbawiciela świata, są przykładem dla rodzin i patronami naszych dziadków i babć.

Wspomnienie św. Ignacego Loyoli, kapłana (31 lipca)
Święty Ignacy jest założycielem Towarzystwa Jezusowego. Główny patron zgromadzenia oraz rekolekcji ignacjańskich.

Wspomnienie św. Jana Marii Vianeya, kapłana (4 sierpnia)
Święty proboszcz a Aras, patron przewodników i proboszczów.

Wspomnienie św. Maksymiliana, zakonnika (14 sierpnia)
Twórca ruchu Milicji Niepokalanej, odnowiciel życia religijnego w Polce przez prasę. Misjonarz i ofiara dla uratowania życia bliźniego. Ogłoszony przez Jana Pawła II jako "patron naszych trudnych czasów".

Święto św. Jacka, kapłana (17 sierpnia)
Wielki misjonarz Ziem Wschodnich, gorliwy kapłan i cudotwórca.

Święto św. Bartłomieja Apostoła (24 sierpnia)
W ewangelii znany pod imieniem Natanael, jest patronem rzeźników i garbarzy.

Święto św. Stanisława Kostki, zakonnika (18 września)
Jest szczególnym patronem młodzieży męskiej w Polsce. Jego hasło: "do wyższych rzeczy jestem stworzony" jest wezwaniem do pełnego realizowania powołania chrześcijańskiego.

Święto św. Mateusza Apostoła i ewangelisty (21 września)
Powołany przez Chrystusa na apostoła, głosząc gorliwie Jego naukę oddał życie za wiarę. Jest autorem pierwszej Ewangelii. Czczony jaki patron urzędników podatkowych i celnych.

Święto św. Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała (29 września)
Jest to wspomnienie o Archaniołach, którzy nieustannie otaczają tron Boży, uwielbiają Go i sną narzędziem Jego opieki nas światem, szczególnie nad ludźmi.

Święto św. Łukasza, ewangelisty (18 października)
Towarzyszył św. Pawłowi w jego podróżach misyjnych. Autor trzeciej Ewangelii i Dziejów Apostolskich. Patron służby zdrowia.

Święto św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza (28 października)
Świadkowie życia, śmierci i zmartwychwstania Jezusa. Ponieśli śmierć męczeńską w czasie misji apostolskiej. Św. Juda Tadeusz jest autorem jednego z listów Pisma Św., uważany za patrona w sprawch trudnych i beznadziejnych.

Uroczystość wszystkich Świętych (1 listopada)
Jest to przypomnienie prawdy o nagrodznie tych, którzy żyli dobrze na ziemi, a przyjęci teraz przez Boga w niebie cieszą się Jego szczęściem. Dla nas są szczególnymi patronami (prawda o "obcowaniu świętych).

Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (2 listopada)
Jest przypomnieniem prawdy o duszach w czyśćcu cierpiących i o potrzebie modlitw za nimi.

Święto św. Andrzeja Apostoła (30 listopada)
Z wielką radością przyjął powołanie przez Chrystusa, dla którego poniósł śmierć męczeńską w Grecji. Jest głównym patronem Kościoła Prawosławnego. Czczony jaki patron różnych zawodów i spraw: rybaków, rzeźników, rycerzy oraz orędownik w sprawach matrymonialnych.

Wspomnienie św. Mikołaja, biskupa (6 grudnia)
Jest powszechnie uznany patronem dobroczynności i miłosierdzia chrześcijańskiego.

Święto św. Szczepana pierwszego męczennika (26 grudnia)
Wybrany przez Apostołów na diakona, jako pierwszy oddał życie za wiarę w Chrystusa.

Święto św. Jana, Apostoła i ewangelisty (27 grudnia)
Umiłowany uczeń Chrystusa, autor czwartej Ewangelii, trzech listów i Apokalipsy. Jest patronem pisarzy, kopistów, a także rolników i odlewników świec.

Dni pokuty

W roku liturgicznym istnieją również dni pokuty. W Kościele powszechnym są nimi wszystkie piątki oraz okres Wielkiego Postu.

W piątki osoby powyżej 14. roku życia obowiązuje wstrzemięźliwość od spożywania mięsa, chyba że w danym dniu przypada jakaś uroczystość (patrz KPK, kanon 1251). Ponadto w Środę Popielcową i Wielki Piątek Męki Pańskiej, oprócz wstrzemięźliwości, osoby pomiędzy 18. a 60. rokiem życia obowiązuje także post ilościowy.